چكيده
امروزه نفت کالايي راهبردي در جهان است که گذشته از محوريت در امر توسعه، موجب فعالتر شدن
ظرفيتهاي صنعتي و يا ايجاد ظرفيتها و صنايع جديد ميشود. توليد اين ماده هيدروکربوري با ارزش
مستلزم داشتن تجهيزات و دانش فني مهندسي مناسب است، اولين گام براي استخراج نفت، کشف
مخازن زيرزميني و تخمين ميزان نفت درجاي آنهاست. در سال 2015 ايران بهلحاظ ميزان ذخاير
اثبات شده نفت پس از کشورهاي ونزوئلا، عربستان و کانادا در مقام چهارم و بهلحاظ ذخاير اثبات شده
گاز طبيعي در مقام اول جهان قرار گرفته است. اگرچه ايران بهلحاظ ذخاير اثبات شده نفت و گاز
داراي وضعيت خوبي است، اما متأسفانه توليد نفت و گاز آن متناسب با ميزان ذخايري که در اختيار
دارد، نيست و در بازارهاي بينالمللي نفت و گاز اثرگذاري لازم را ندارد. گام دوم استخراج نفت و گاز،
ارزيابي مخازن کشف شده بهلحاظ فني و اقتصادي است. سومين و آخرين گام از مراحل استخراج نفت
و گاز، توسعه ميادين کشف شده است که يكي از اصليترين مراحل آن حفاري چاه نفت است.
حفاري بهعنوان يكي از فرآيندهاي اصلي اکتشاف، ارزيابي و توسعه مخازن نفت و گاز از جايگاهي
استراتژيك در صنعت نفت برخوردار است و همواره بهعنوان يكي از چالشهاي اصلي در صنعت نفت ايران
مطرح بوده است. صنعت حفاري نيازمند تجهيزات و ادوات مختلفي است که مهمترين و گرانترين آن
همان دکل حفاري است. ايران درحال حاضر 118 دکل خشكي در اختيار دارد که مالكيت 116 عدد
آن متعلق به شرکتهاي ايراني است، شايان ذکر است 110 دستگاه دکل حفاري خشكي فعال بوده و 8
دستگاه درحال تجهيز، تعمير يا انتقال هستند. همچنين در بخش دريا نيز مجموع دکلهاي در اختيار
37 دستگاه است که 25 دستگاه آن فعال بوده و 12 دستگاه غيرفعال است. شايان ذکر است در ميان
دکلهاي دريايي نيز 23 دستگاه متعلق به شرکتهاي داخلي است.